พระโพธิสัตว์ได้เกิดเป็นราชกุมารของพระราชาผู้ครองเมืองพาราณสี  เมื่อมีอายุได้ 7 ขวบ พระบิดาก็สวรรคต เหล่าอำมาตย์ต่างเห็นว่าราชาองค์น้อยยังไม่สามารถปกครองเมืองได้  จึงพากันทดสอบภูมิปัญญา และได้ทราบถึงอัจฉริยะของพระกุมารจึงได้อภิเษกให้ขึ้นครองราชย์ตั้งแต่บัดนั้น            

ส่วนทาสผู้เคยรับใช้พระราชาองค์ก่อนเช่นนายคามณิจันท์ เมื่อสิ้นรัชกาลของพระองค์แล้ว เขาได้ปลีกตัวออกไปประกอบอาชีพกสิกรรมที่หมู่บ้านแห่งหนึ่ง เขานั้นไม่มีโคในการทำนาจึงได้ไปยืมโคจากเพื่อนบ้านเพื่อมาไถนา ตกเย็นจึงได้นำโคไปคืน เห็นเจ้าของโคกำลังนั่งกินข้าวอยู่ก็เกิดความเกรงใจจึงปล่อยโคเข้าคอกไป ตกดึกมีโจรมาลักโคเหล่านั้นไปหมด เจ้าของโคถึงแม้รู้อยู่ว่าโคถูกขโมยไปก็ไปทวงโคกับนายคามณีจันท์พร้อมกับปรับสินไหมและนำความไปแจ้งยังเมืองหลวง เหตุเพราะต้องการหาผู้รับผิดในครั้งนี้

Time Index

[00:01] นิทานพรรณนา "ปัญญาของพระราชา"

[05:09] ว่าด้วย คามณิจันทชาดก

[07:57] อาทาสมุขกุมาร ถูกทดสอบ 3 วาระก่อนขึ้นครองราชย์ด้วยวัยเพียง 7 ชันษา

[15:33] บททดสอบจากคดีของนายคามณิจันท์

[45:16] ความมีปัญญาของพระเจ้าอาทาสมุข

อ่าน "อรรถกถา คามณิจันทชาดกว่าด้วย ลิงเป็นสัตว์ไม่รู้จักเหตุ"