ชายใดมีจิตใจเคารพและกล่าวถึงพระพุทธเจ้า พระธรรมและพระสงฆ์เป็นที่พึ่งที่เคารพสักการะ ชายนั้นชื่อว่าอุบาสก หรือแม้กล่าวเพียงพระพุทธเจ้าและพระธรรมอย่างท่านตปุสสะกับท่านภัลลิกะก็เรียกว่าอุบาสกบุคคล
“ส่วนบุคคลใดถึงพระพุทธเจ้า พระธรรมและพระสงฆ์ว่าเป็นที่พึ่ง ย่อมเห็นอริยสัจ๔ คือทุกข์ เหตุให้เกิดทุกข์ ความก้าวล่วงทุกข์ และมรรคมีองค์แปดอันประเสริฐ ซึ่งทำให้สัตว์ถึงความสงบทุกข์ด้วยปัญญาอันชอบสรณะนั่นแลเกษม สรณะนั่นแลอุดม บุคคลอาศัยสรณะนั้นแล้วย่อมพ้นจากทุกข์ทั้งปวงได้” (ขุ.ธ.ข้อ๒๔)
อุบาสก
อุบาสก แปลว่าผู้นั่งใกล้พระรัตนตรัย
สรณะ หมายถึงพระรัตนตรัย
วิธีการเข้าถึงสรณะหรือพระรัตนตรัยมี 6ประการ คือ วิธีสมาทาน วิธียอมเป็นศิษย์ วิธีทำพระรัตนตรัยไว้เป็นเบื้องหน้า วิธีมอบตน วิธีถึงโดยกิจ และวิธีกราบไหว้
อานิสงส์ของการเข้าถึงสรณะ กรณีถึงสรณะที่เป็นโลกุตระของพระอริยเจ้าผู้บรรลุสามัญผลสี่ย่อมมีผลเป็นความสิ้นไปแห่งทุกข์ทั้งมวล ส่วนการเข้าถึงสรณะที่เป็นโลกียะย่อมมีภพสมบัติเป็นผล คือเกิดในสุคติ
ธรรมะที่พระพุทธองค์แสดงแก่อุบาสกแล้วสามารถประพฤติปฏิบัติตามจนบรรลุเป็นพระอริยบุคคลในระดับต่างๆนั้น โดยมากแสดงบุพพิกถาห้า คือ เรื่องทาน เรื่องศีล เรื่องสวรรค์ เรื่องโทษของกาม เรื่องอานิสงส์การออกจากกาม และปิดท้ายด้วยอริยสัจสี่
ตปุสสะและภัลลิกะ อุบาสกสองพี่น้องผู้เป็นเลิศด้านถึงสรณะก่อน
ได้ตั้งความปรารถนาความเป็นเลิศไว้เมื่อสมัยพระพุทธเจ้าปทุมุตตระ ในชาติล่าสุดนี้ได้ประกอบอาชีพทำการค้า ได้นำเกวียน500เล่ม ผ่านไปในสถานที่พระพุทธเจ้าได้ตรัสรู้ขณะพระองค์ได้เสวยวิมุตติสุขในสัปดาห์ที่8ที่ราชายตนะ ได้นำข้าวสัตตุผง ข้าวสัตตุก้อนใส่บาตรถวายพระพุทธเจ้าและได้ถวายน้ำ หลังจากนั้นได้รับฟังพระเทศนา ทั้งสองจึงตั้งอยู่ในสรณะเป็นอุบาสกคู่แรกที่กล่าวอ้างถึงพระพุทธเจ้าและพระธรรม พระพุทธเจ้าได้ประทานพระเกสาธาตุให้แก่เขาจำนวน 8เส้น ต่อมาทรงยกย่องว่าเป็นเอตทัคคะเป็นผู้เลิศกว่าอุบาสกทั้งหลายผู้ถึงสรณะก่อน
Time index
[09:45] พรรณนาเกี่ยวกับอุบาสก
[20:21] คุณสมบัติการเป็นอุบาสก
[25:00] ฝ่ามือชุ่มอยู่เป็นปกติเป็นอย่างไร
[28:10] วิธีการเข้าถึงสรณะหรือพระรัตนตรัย
[36:50] ผลของการที่สรณะเศร้าหมอง
[46:00] การแสวงหาเขตบุญในพระพุทธศาสนา
[47:45] บุญกิริยาวัตถุ10
[51:58] 11อุบาสกที่เป็นเอตทัคคะ
[53:40] อุบาสกตปุสสะและภัลลิกะ
[57:00] พระเกสาธาตุของพระพุทธเจ้า
