ปัญญาระดับสูงสุดและดีที่สุด จัดเป็นทักษะอย่างหนึ่ง ต้องเกิดจากญาณ โดยต้องเริ่มต้นจากฌานด้วยการฝึกปฏิบัติเป็นประจำและสม่ำเสมอ ท่านพระสารีบุตรทรงแบ่งปัญญาออกเป็น 3 ระดับดังนี้

สุตมยปัญญา หมายถึง ปัญญาที่เกิดจากการฟัง การเล่าเรียน และจดจำข้อมูลความรู้มาจากผู้อื่น

จินตมยปัญญา หมายถึง ปัญญาที่เกิดจากการนำความรู้ที่มีอยู่มาคิดใคร่ครวญ แจกแจงได้

ภาวนามยปัญญา หมายถึง ปัญญาที่เกิดจากการทำ การปฏิบัติ และการพัฒนา จนสามารถแก้ไขปัญหาและต่อยอดได้มากขึ้น จนเป็นขั้นของญาณ วิชชา จักษุ หรือแสงสว่าง

Time index

[03:44] คำว่า "รู้" หรือ "ความรู้" ในภาษาบาลีมีคำอื่นอีกหรือไม่ นอกจากคำว่า "ญาณ" "วิชชา" หรือ "วิชา"

[06:44] ทำความรู้จักศัพท์ที่เกี่ยวกับคำว่า "รู้"

[27:51] เมื่อคน สัตว์ สิ่งของ หรือสิ่งอื่นถูกนำหน้าด้วยคำว่า Smart และ/หรือ Safe จะทำให้คน สัตว์ สิ่งของ หรือสิ่งอื่นใดนั้นมีความหมายแบบไทยๆ ว่าอย่างไร และสามารถเทียบเคียงกับภาษาบาลีอย่างไรได้บ้าง

[33:52] พยับแดดเปรียบเช่นขันธ์ห้า ที่เป็นของปลอมเทียม เป็นภาพลวงตา เพราะไม่ว่าเราจะสร้างสิ่งประดิษฐ์ต่างๆเพื่ออำนวยความสะดวกสบายให้เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน แต่มันก็ไม่สามารถขจัดความทุกข์ให้หมดสิ้นไปได้

[39:17] เพราะเหตุใดบัณฑิตจึงเปรียบกรรมดีหรือความดีมีอานิสงค์เหมือนเงาติดตามตัวคนผู้นั้น ส่วนความชั่วหรือกรรมชั่ว วิบากกรรมเหมือนกงเกวียนกำเกวียนหรือรอยเท้าโค รอยล้อแห่งเกวียนตัวนำไปซึ่งแอกเช่นนั้นเล่า

[42:52] อุปมาอุปไมยในความที่ใจเป็นใหญ่ "ธรรมทั้งหลาย มีใจเป็นหัวหน้า มีใจเป็นใหญ่ สำเร็จแล้วด้วยใจ" หากตั้งจิตไว้ในกุศลธรรมหรือความดี ย่อมได้รับผลในความดีนั้นด้วย